Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania systemu pierwszej pomocy i obowiązku wyposażenia zakładu w apteczki reguluje ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650) (zobacz fragment rozporządzenia w rozdziale Apteczki-podstawy prawne).
Zgodnie z §44 ust. 1 w/w rozporządzenia pracodawca musi zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie sytuacji wypadkowej oraz środków do udzielania pierwszej pomocy.
W szczególności chodzi o:
- stworzenie punktów pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace o zwiększonym ryzyku wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne,
- wyposażenie poszczególnych wydziałów (oddziałów) zakładu pracy w apteczki pierwszej pomocy.
Przepisy nie określają szczegółowo pożądanej ilości, rozmieszczenia i wyposażenia apteczek oraz punktów pierwszej pomocy. Decyzję w tym zakresie pracodawca powinien podjąć w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Ilość, rozmieszczenie i wyposażenie apteczek oraz punktów pierwszej pomocy należy dobrać w zależności od rodzajów i nasilenia zagrożeń występujących na stanowiskach pracy (§ 44 ust. 2 rozporządzenia). Np. na stanowiskach, gdzie występuje zwiększone ryzyko poparzeń od gorących przedmiotów apteczka powinna posiadać zwiększoną ilość opatrunków na oparzenia. Liczba zatrudnionych pracowników nie musi mieć wpływu na zawartość apteczki. Natomiast od niej zależy liczba apteczek i punktów pierwszej pomocy w zakładzie pracy.
Zwykle podstawową zawartość apteczki stanowią opatrunki, bandaże, plastry, chusty trójkątne, opaski elastyczne, koce ratunkowe termoizolacyjne, rękawiczki lateksowe, nożyczki, maseczka do sztucznego oddychania. Ze względów bezpieczeństwa w apteczce nie powinny znajdować się żadne lekarstwa. Jest to o tyle uzasadnione, że osoba udzielająca pierwszej pomocy może nie wiedzieć np. na jakie medykamenty uczulony jest dany pracownik.
Ze względu na brak krajowych unormowań precyzyjnie określających skład wyposażenia apteczek pierwszej pomocy to przyjęło się określanie składu apteczek w oparciu o niemieckie normy DIN. Przeczytaj więcej o normach DIN.
Obsługę apteczek należy na każdej zmianie powierzyć wyznaczonym pracownikom. Nie mogą to być przypadkowe osoby, lecz takie, które zostały przeszkolone w udzielaniu pierwszej pomocy (§ 44 ust. 3 rozporządzenia).
Przy apteczce powinny być wywieszone instrukcje dotyczące udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników odpowiedzialnych za obsługę apteczek (§ 44 ust. 4 rozporządzenia).
Miejsca usytuowania apteczek oraz sama apteczka powinny być odpowiednio oznakowane (biały krzyż na zielonym tle), znakami zgodnymi z Polską Normą. Równie istotne jest także zapewnienie swobodnego dostępu do jej zawartości (§ 44 ust. 5 rozporządzenia).
Opakowanie apteczki pierwszej pomocy powinno być odporne na działanie czynników mechanicznych i skutecznie chronić medykamenty przed zapyleniem, ochlapaniem i innymi czynnikami. Użytkownik apteczki powinien mieć możliwość szybkiego jej dostarczenia na miejsce wypadku. W przypadku dużych odległości lub prac w terenie przydatne są przenośne apteczki walizkowe lub apteczki w torbach. W mniejszych warsztatach i pomieszczeniach biurowych egzamin zdają apteczki naścienne.
W przypadku uchybień i braku apteczek pracodawca musi liczyć się, iż inspektor pracy nakaże mu dopełnić obowiązek zapewnienia odpowiednich środków pierwszej pomocy. Ponadto, zgodnie z art. 283 § 1 K.p., zarówno szef, jak i kierownik ponoszą odpowiedzialność wykroczeniową za nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, za co grozi kara grzywny.
Zobacz także
