Dobór i użytkowanie środków ochrony układu oddechowego

Ochrona przed cząsteczkami: kurzem, aerozolami, dymem, pleśnią, mgłą, bakteriami itd. Zatrzymują cząsteczki stałe (pyły) oraz kropelki cieczy w postaci aerozoli (mgły).

Ochrona tylko przed gazami i oparami.  Zatrzymują substancje chemiczne w postaci gazu na zasadzie reakcji chemicznej

Stanowią kombinację filtrów i pochłaniaczy. Ochrona zarówno przed cząsteczkami jak i gazami. 

W pierwszej kolejności należy obliczyć minimalną wartość wskaźnika ochrony dzieląc stężenie substancji przez jej NDS. Po obliczeniu minimalnej wartości wskaźnika ochrony należy dokonać wyboru rodzaju i klasy sprzętu ochrony układu oddechowego tak, aby sprzęt ten posiadał wyższą wartość wskaźnika ochrony AFP.

Przykład:
- substancja zanieczyszczająca w postaci pyłu
- zmierzone stężenie: 4,8 mg/m3 (średnia ważona)
- NDS odczytany z tabeli dla tej substancji: 0,6 mg/m3
- obliczamy: Minimalny wskaźnik ochrony = 4,8 / 0,6 = 8
- dobieramy sprzęt dla którego AFP>8 (czyli sprzęt chroniący powyżej 8 x NDS)

W miarę upływu czasu pracy filtra następuje systematyczny wzrost oporów przepływu powietrza, oddychanie staje się trudniejsze. Moment wymiany filtra jest określany subiektywnie przez użytkownika w momencie, gdy wartość oporów powietrza przekroczy akceptowalną wartość.

Po zidentyfikowaniu rodzaju substancji niebezpiecznej należy dobrać typ pochłaniacza odpowiedniego do tej substancji oraz dobrać klasę ochronną pochłaniacza - patrz: Klasyfikacja filtrów i pochłaniaczy.
Zawsze należy upewnić się czy pochłaniacz danego producenta został przetestowany i zaakceptowany do pracy z daną substancją.

W dalszej kolejności należy obliczyć minimalną wartość wskaźnika ochrony dzieląc stężenie substancji przez jej NDS. Po obliczeniu minimalnej wartości wskaźnika ochrony należy dokonać wyboru rodzaju sprzętu ochrony układu oddechowego tak, aby sprzęt ten posiadał wyższą wartość wskaźnika ochrony AFP.

Przykład:
- substancja zanieczyszczająca: aceton
- zmierzone stężenie: 3000 mg/m3 (średnia ważona)
- NDS odczytany z tabeli dla tej substancji: 200 mg/m3
- obliczamy: Minimalny wskaźnik ochrony = 3000 / 200 = 15
- dobieramy sprzęt dla którego AFP>15 (czyli sprzęt chroniący powyżej 15 x NDS)

Czas skutecznego działania pochłaniaczy zależy od następujących czynników:

• stężenie zanieczyszczeń,
• częstość oddychania,
• typu pochłaniacza,
• pojemności sorpcyjnej,
• wilgotności i temperatury otaczającego powietrza,
• stopnia uciążliwości pracy,
• stężenia pary lub gazu w powietrzu,
• rodzaju gazu lub pary.

Dla użytkownika konieczność stosowania pochłaniaczy wiąże się z trudnościami w określeniu momentu, w którym niezbędna jest jego wymiana spowodowana nasyceniem sorbentu.  Dalsze użytkowanie elementu pochłaniającego powoduje, że użytkownik zaczyna oddychać zanieczyszczonym powietrzem.

Przeznaczone do ochrony przed cząstkami stałymi. Możliwość wyboru z półmasek składanych lub kopułkowych, wyposażonych w zawór lub nie. Dostępne są również półmaski zapewniające ochronę przed kwaśnymi gazami, parami organicznymi oraz ozonem. Łatwe w użyciu i niewymagające konserwacji.

Dostępne jako:

• jednorazowe (NR) - czas użytkowania nie przekracza  8 godzin (czas pracy podczas jednej zmiany)
• wielokrotnego użytku (R) - czas użytkowania może być dłuższy niż jedna zmiana

Gotowe do użycia, niewymagające konserwacji.  Niskoprofilowa konstrukcja zapewnia bardzo dobre pole widzenia. Półmaski można używać do zatkania filtrów przeciwpyłowych lub do przebicia pochłaniaczy.

Przeznaczone do ochrony przed cząstkami stałymi, a także gazami i parami — w zależności od dobranego filtra lub pochłaniacza. Odpowiednia konserwacja zapewnia dłuższe użytkowanie.

Przeznaczone do ochrony przed cząstkami stałymi, a także gazami i parami — w zależności od dobranego filtra lub pochłaniacza. Maski pełnotwarzowe oferują zintegrowaną ochronę wzroku, twarzy i dróg oddechowych. Odpowiednia konserwacja zapewnia dłuższe użytkowanie.

Lekkie i wszechstronne, z dobrym polem widzenia zapewniają ochronę dróg oddechowych, głowy, twarzy, szyi i ramion w zależności od rodzaju kaptura. Przeznaczone do połączenia z systemami z wymuszonym przepływem powietrza (PAPR) lub do systemów zasilanych sprężonym powietrzem. 

Wytrzymałe i wszechstronne, z dobrym polem widzenia zapewniają ochronę dróg oddechowych, głowy, twarzy, szyi i ramion w zależności od rodzaju nagłowia. Dodatkowo spełniają normy ochrony głowy:

• EN 812 - przemysłowe hełmy lekkie
  
  lub
• EN 397 - przemysłowe hełmy ochronne.

Przeznaczone do połączenia z systemami z wymuszonym przepływem powietrza (PAPR) lub do systemów zasilanych sprężonym powietrzem. 

Wybór części twarzowej to tylko jedna z czynności, którą należy wykonać w celu ochrony dróg oddechowych. W przypadku półmasek i masek pełnotwarzowych kluczowe jest jednak dopasowanie. Użytkownik jest zabezpieczony wtedy, gdy powietrze przechodzi jedynie przez elementy oczyszczające, dlatego tak ważne jest, aby część twarzowa szczelnie przylegała do twarzy.

System z wymuszonym przepływem wykorzystuje jednostkę napędową do zasysania powietrza przez filtr. Zapewnia stały przepływ powietrza oraz razem ze zintegrowanymi osłonami twarzy chroni oczy i twarz przed dodatkowymi zagrożeniami. Stały przepływ powietrza pomaga utrzymać nadciśnienie wewnątrz nagłowia lub maski w celu zapewnienia ochrony dróg oddechowych użytkownika. W tym przypadku nie są wymagane testy dopasowania.

Takie systemy zapewniają ochronę przed pyłami, mgłą, parami oraz gazami i są wykorzystywane w wielu branżach, np. podczas lakierowania natryskowego. Zapewniają uniwersalność w wyborze nagłowi, a także możliwość łączenia elementów oraz dostosowania do panujących wymagań.

Sprzęt izolujący zapewnia dopływ czystego powietrza z niezależnego źródła, co zapewnia, że szkodliwe powietrze znajdujące się w danym środowisku pracy nie dotrze do płuc użytkownika.

Sprzęt izolujący stosujemy w przypadku, gdy:

• występuje zbyt mało tlenu w powietrzu — poniżej 17%,
• stężenie szkodliwych substancji nie jest znane lub jest bardzo duże,
• filtracja nie jest skuteczna dla danego zanieczyszczenia,
• niebezpieczna substancja w postaci gazu jest bezwonna

Kategorię tę dzieli się na sprzęt izolujący:

• stacjonarny (aparaty wężowe sprężonego powietrza),
• autonomiczny (aparaty butlowe lub regeneracyjne).

Jak używany jest sprzęt ucieczkowy? Czy w miejscu pracy występuje zagrożenie nagłego uwolnienia substancji chemicznych? A może istnieje ryzyko nagłego niedoboru tlenu w powietrzu? W takim wypadku należy zawsze stawiać na bezpieczeństwo i nosić ze sobą aparat ucieczkowy. Aparat tego typu może ocalić życie, zapewniając czyste powietrze podczas ewakuacji. 
Sprzęt ucieczkowy dzieli się na:

• izolujący — działa autonomicznie od otaczającej atmosfery dostarczając powietrze z niezależnego źródła.
  Sprzęt izolujący możemy podzielić na:
  • sprzęt z obiegiem zamkniętym — ucieczkowe aparaty regeneracyjne do użycia w ekstremalnych warunkach, np. w kopalniach.
  • sprzęt z obiegiem otwartym — ucieczkowe aparaty powietrzne butlowe ze sprężonym powietrzem wyposażone w maskę, kaptur lub zespół ustnika mogą dostarczać powietrze nawet przez 45 minut. 
• oczyszczający — działa zależnie od otaczającej atmosfery. Sprzęt wyposażony w kaptur lub zespół ustnika. Najmniejsze aparty ucieczkowe mieszczą się w dłoni, umożliwiając użytkownikom noszenie ich zawsze przy sobie. Dostępne są również kaptury ucieczkowe stanowiące doskonałe rozwiązanie podczas ucieczki przed pożarem. Te z kolei powinny być umieszczone w dobrze widocznym miejscu na stanowiskach pracy. Znajduje zastosowanie w przypadku krótkich dróg ewakuacyjnych, z czasem ucieczki do 15 min.

• Nagłowia i kaptury są luźno dopasowane i dokładnie uszczelnienie twarzy nie jest wymagane,
• Możliwość umieszczenia wskaźnika zużycia filtra,
• Cięższy zestaw wymaga ładowania jednostki napędowej,
• Nie są wymagane testy dopasowania,
• Niskie opory oddychania dzięki zasysaniu powietrza przez jednostkę napędową

• Wymaga szczelnego uszczelnienia twarzy,
• Brak możliwości umieszczenia wskaźnika zużycia filtra,
• Dużo lżejszy, mniejszych rozmiarów bez konieczności ładowania jednostki napędowej,
• Oddech użytkownika przeciąga powietrze w celu oczyszczenia,
• Użytkownik musi być ogolony