Dobór ochronników słuchu

Podstawowym parametrem ochronników słuchu jest  wartość tłumienia. Najważniejszym celem podczas doboru odpowiedniego ochronnika słuchu na dane stanowisko zagrożone hałasem  jest zapewnienie wartości poziomu dźwięku A pod ochronnikiem słuchu mniejszej niż wartość dopuszczalna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami wynosi 80dB równoważnego poziomu dźwięku A dla 8 godzin (próg działania). Równoważny poziom dźwięku A dla 8 godzin odpowiada poziomowi ekspozycji na hałas odniesionemu do 8-godzinnego dobowego wymiaru pracy. 

Optymalny poziom dźwięku A dobiegającego do ucha pracownika zawiera się w granicach 75-80dB. Większa ochrona nie jest wskazana, gdyż pracownik staje się zbytnio izolowany od otoczenia i może nie usłyszeć np. sygnałów alarmowych.

Aby określić wymaganą wartość tłumienia ochronnika słuchu należy dysponować wynikami pomiarów hałasu na stanowisku pracy. Doboru ochronników słuchu do wielkości hałasu na stanowisku pracy  można dokonać metodą dokładną - określając wymaganą wartość tłumienia w poszczególnych pasmach oktawowych w zakresie 63-8000Hz lub też metodami przybliżonymi: metodą HML określającą wymagane tłumienie w zakresie hałasu wysokoczęstotliwościowego (H), średnioczęstoliwościowego (M) i niskoczęstotliwościowego (L) lub najbardziej przybliżoną metodą SNR (jednoliczbowa ocena tłumienia) porównującą zmierzoną wartościach poziomu dźwięku C hałasu na stanowisku pracy z liczbą SNR podawaną w instrukcji użytkowania danego ochronnika.

Wartości H, M, L, SNR oraz tłumienie w poszczególnych pasmach oktawowych ochronnika słuchu powinny być umieszczone w jego instrukcji użytkowania.
Szczegółowy sposób szacowania poziomu dźwięku A pod ochronnikami za pomocą wymienionych metod podany jest w normie PN-EN ISO 4869-2

Po określeniu wymaganego poziomu tłumienia należy w dalszej kolejności wziąć pod uwagę cechy indywidualne pracownika (np. kształt i wielkość głowy, uszu), inne niż hałas warunki środowiska pracy (np. zapylenie, wilgotność) oraz współdziałanie z innymi środkami ochrony indywidualnej (hełmy, okulary). Wskazane jest również, aby umożliwić pracownikowi wybór jednego z kilku modeli ochronników słuchu spełniających powyższe wymagania, zgodnie z jego indywidualnymi preferencjami. Tak dobrana ochrona słuchu jest chętniej stosowana przez pracownika, a zatem lepiej spełnia swoje zadanie, gdyż nawet krótkie przerwy w stosowaniu środka ochrony indywidualnej słuchu spowodowane np. odczuwanym dyskomfortem, ograniczają w znacznym stopniu skuteczność ochrony.

Ochronniki słuchu możemy podzielić ze względu na konstrukcję na:

• wkładki przeciwhałasowe - (zatyczki przeciwhałasowe, stopery) wykonane zazwyczaj z pianki lub miękkiego tworzywa i noszone w kanale usznym. Wkładki wykonane z pianki przed włożeniem do ucha są rolowane a następnie rozprężają się dopasowując do kształtu kanału usznego. Ze względu na higienę wkładki te są jednokrotnego użytku. Wkładki wykonane z miękkiego tworzywa mogą być przemywane i stosowane jako wkładki wielokrotnego użytku. Wkładki przeciwhałasowe są oferowane jako luźne (nie połączone z sobą) lub też połączone sznureczkiem. Dodatkowo wkładki wielokrotnego użytku występują w wersji ze sprężyną dociskową (na pałąku).
• nauszniki przeciwhałasowe -  składają się z dwóch czasz tłumiących dociskanych do głowy, które całkowicie zakrywają małżowiny uszne. Czasze tłumiące dociskane są za pomocą sprężyny dociskowej (pałąka). Ruchome połączenie czasz ze sprężyną dociskową umożliwia regulację i dopasowanie nausznika do kształtu głowy. Nauszniki wykonywane są również w wersji nahełmowej - każda czasza tłumiąca mocowana jest wówczas osobno do skorupy hełmu za pomocą adaptora.

Ochrona przed szkodliwym hałasem polega na usunięciu jego szkodliwej dawki. Podobnie jak w innych zagrożeniach, dla hałasu istnieje wartość graniczna, po przekroczeniu której hałas zaczyna być szkodliwy. Granica ta została ustalona na 85 dB. Jest to dopuszczalna dawka hałasu dla normalnego, 8-godzinnego dnia pracy. Jednak, nawet przez krótki okres czasu, zabroniona jest praca w hałasie, którego poziom przekracza 115 dB. Warto też zauważyć, że (w odróżnieniu od większości powszechnie używanych skal) natężenie dźwięku mierzy się nie w skali dziesiętnej, lecz w skali logarytmicznej. Oznacza to podwojenie natężenia dźwięku przy wzroście o każde 3 dB.

Należy w związku z tym pamiętać, że dopuszczalne przez 8 godzin dziennie przebywanie w środowisku z hałasem na poziomie 85 dB przy zmianie natężenia do np. 88 dB dopuszcza już tylko 4 godziny pracy dziennie w hałasie, a przy natężeniu dźwięku 100 dB wolno nam przebywać już tylko 10 minut bez ryzyka uszkodzenia słuchu!

Pracodawca powinien przeszkolić pracowników pod kątem prawidłowego stosowania ochronników słuchu oraz nadzorować prawidłowość ich stosowania. Należy również pamiętać o prawidłowym przechowywaniu i konserwacji ochronników słuchu. Źle przechowywane i konserwowane ochronniki słuchu tracą z czasem swoje właściwości ochronne. Dotyczy to w szczególności nauszników przeciwhałasowych, w których należy pamiętać o okresowej wymianie poduszek uszczelniających