Redukcja hałasu w miejscu pracy – co trzeba wiedzieć na ten temat?
Hałas to jedno z najpoważniejszych i najpowszechniejszych zagrożeń w miejscu pracy. Długotrwała ekspozycja na zbyt głośne dźwięki może powodować wiele problemów ze zdrowiem. Wpływa także negatywnie na wydajność i samopoczucie. Do obowiązków pracodawcy należy troska o to, aby zredukować hałas maksymalnie, jak tylko jest to możliwe. Warto wiedzieć, w jaki sposób się to odbywa.
Jak ograniczyć hałas w miejscu pracy?
Zgodnie z przepisami europejskimi (dyrektywa 2003/10/WE) i krajowymi, pracodawca eliminuje u źródła ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas albo ogranicza je do możliwie najniższego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny.
W przypadku osiągnięcia lub przekroczenia wartości NDN pracodawca sporządza i wprowadza w życie program działań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie ryzyka hałasu wg poniższej hierarchii środków:
- Eliminacja źródeł hałasu – to najskuteczniejszy sposób zapobiegania ryzyku w odniesieniu do pracowników, który należy zawsze brać pod uwagę w przypadku planowania nowego sprzętu lub miejsc pracy. Należy unikać procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępować ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenie. Przyjęcie polityki „zero hałasu lub niski poziom hałasu” to zwykle najbardziej ekonomiczny sposób zapobiegania i ograniczania hałasu.
- Redukcja hałasu u źródła – ograniczenie hałasu czy to u źródła, czy na drodze jego propagacji powinno być głównym celem programów zarządzania hałasem, w których należy uwzględnić zarówno używany sprzęt, jak i projektowanie stanowisk pracy oraz ich konserwację. Cel ten można osiągnąć, stosując zestaw środków technicznych, które obejmują:
- odizolowanie źródła hałasu przez właściwą lokalizację, wyciszanie maszyn poprzez obudowy lub tłumienie drgań mechanicznych z wykorzystaniem amortyzatorów sprężynowych, lub powietrznych oraz podkładek elastomerowych,
- ograniczenie hałasu u źródła lub na drodze jego propagacji poprzez stosowanie obudów dźwiękoizolacyjnych maszyn, kabin dźwiękoszczelnych, materiałów dźwiękochłonnych, ekranów i tłumików akustycznych lub ograniczenie prędkości maszyn,
- wymianę lub modyfikację maszyn – np. zastosowanie napędów pasowych w miejsce bardziej hałaśliwych przekładni lub narzędzi elektrycznych zamiast pneumatycznych,
stosowanie takich materiałów tłumiących jak: gumowe wykładziny koszy, przenośników lub wibratorów, - aktywną redukcję hałasu („antyhałas”) - szczególnie trudnym do ograniczania jest hałas niskoczęstotliwościowy. Znane i od lat stosowane tradycyjne (pasywne) metody redukcji hałasu w zakresie częstotliwości poniżej 500 Hz, są mało skuteczne i bardzo kosztowne. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się tzw. metody aktywne (czynne), które odgrywają coraz większą rolę wśród technicznych sposobów ograniczania hałasu. Cechą charakterystyczną tych metod jest kompensowanie hałasu dźwiękami z dodatkowych, zewnętrznych źródeł energii.
- przeprowadzanie zapobiegawczych czynności konserwacyjnych – kiedy części się zużywają, wzrasta poziom hałasu.
- Środki ochrony zbiorowej, organizacja pracy i rozmieszczenie poszczególnych stanowisk pracy – wszędzie tam, gdzie hałasu nie udaje się ograniczyć u źródła, należy podejmować działania służące ograniczeniu ekspozycji pracowników na hałas. Mogą one obejmować zmianę:
miejsca wykonywania pracy – pochłanianie dźwięków w pomieszczeniu (np. dźwiękochłonny sufit) może istotnie wpłynąć na ograniczenie ekspozycji pracowników na hałas),
rozmieszczania stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł hałasu oraz ograniczających jednoczesne oddziaływanie wielu źródeł na pracownika
organizacji pracy (np. stosowanie metod pracy, które wymagają mniejszego narażenia na hałas),
sprzętu służącego do pracy – sposób instalacji sprzętu i jego lokalizacja mogą znacznie zmniejszyć ekspozycję pracowników na hałas. - Środki ochrony indywidualnej – ochronniki słuchu, do których zalicza się nauszniki i wkładki przeciwhałasowe, powinny być stosowane w ostateczności, gdy wszystkie inne możliwości ograniczenia hałasu zostały już wyczerpane.
Pracodawcy powinni przeprowadzać regularne kontrole, aby sprawdzić, czy zastosowane działania służące zapobieganiu i ograniczeniu hałasu nadal działają skutecznie.
Jakie są normy hałasu w miejscu pracy?
Ze względu na negatywny wpływ hałasu na zdrowie i kondycję pracownika w miejscu pracy należy przeprowadzać regularną ocenę poziomu szkodliwych dźwięków. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu i wibracji wyraźnie określa związane z nimi normy. Wynoszą one:
- 85 dB – w przypadku pracy fizycznej wykonywanej w systemie 8-godzinnym,
- 50 dB – w przypadku pracy twórczej lub innych zadań, które wymagają uwagi i koncentracji,
- 70 dB – w przypadku branży produkcyjnej i magazynowej, gdzie hałas generuje nie sama praca, ale urządzenia wentylacyjne lub grzewcze.
Jeśli podane normy zostaną przekroczone, co wykażą pomiary, to niezbędna jest redukcja hałasu do bezpiecznego poziomu.
Jakie są skuteczne metody ograniczania hałasu?
Pracodawca powinien dopasować system redukcji hałasu do warunków panujących w konkretnym miejscu pracy. Może to zrobić na dwa sposoby, wybierając jedną z metod:
- prawno-organizacyjno-administracyjną,
- z wykorzystaniem odpowiednich środków technicznych.
Pierwszy wymieniony system redukcji hałasu obejmuje zarówno międzynarodowe rozporządzenia i dyrektywy, jak i krajowe przepisy w zakresie zmniejszania negatywnego wpływu intensywnych dźwięków na zdrowie. Określają one m.in., jak powinno być zaprojektowane i wyposażone stanowisko pracy. Przepisy wskazują także na konieczność rotowania pracowników, którzy zajmują najbardziej zagrożone stanowiska, a także skracanie czasu pracy czy częstsze organizowanie przerw.
Sposobem na zmniejszenie negatywnego wpływu hałasu jest także ograniczenie liczebności osób wykonujących niebezpieczne zawody. Powinny one także przechodzić regularne szkolenia z zakresu przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Pracodawca musi także regularnie kierować na badania lekarskie pracowników, którzy mają kontakt z hałasem.
Osobisty system aktywnej redukcji hałasu – jaką ochronę należy stosować?
Jak już wiesz, do ochrony narządu słuchu stosuje się najczęściej zatyczki lub wkładki oraz specjalne nauszniki. Te ochronniki skutecznie redukują hałas niskoczęstotliwościowy oraz bardzo głośne dźwięki, które mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie.
Wkładki oraz zatyczki przeciwhałasowe mogą być jednokrotnego lub wielokrotnego użytku. Umieszcza się je bezpośrednio w przewodzie słuchowym. Bardzo często są ze sobą połączone specjalnym sznurkiem lub pałąkiem, które zabezpieczają je przed zgubieniem. Są dostępne w kilku rozmiarach, dlatego trzeba dobrać je odpowiednio dla każdego pracownika. Stosuje się je przede wszystkim w miejscach, gdzie zagrożenie hałasem jest sporadyczne.
W zakładach pracy, w których pracownicy są nieustannie narażeni na szkodliwe działanie dźwięków, wykorzystuje się nauszniki przeciwhałasowe. Ich konstrukcja składa się z dwóch czasz połączonych ze sobą regulowanym pałąkiem. Takie nauszniki są dostępne także w wersji nahełmowej, dzięki czemu korzystanie z nich jest jeszcze wygodniejsze.
Dużą popularnością cieszą się także nauszniki z systemem elektronicznym umożliwiającym swobodną komunikację. Za ich pomocą można porozumiewać się z innymi pracownikami, bez potrzeby zdejmowania zabezpieczenia.
Wysokiej jakości ochronniki słuchu znajdziesz w naszej ofercie. Obejmuje ona zarówno jednorazowe i wielokrotne zatyczki do uszu, jak i nowoczesne nauszniki, również elektroniczne. Zapoznaj się z naszym asortymentem i wybierz skuteczne metody ochrony narządu słuchu dla Twoich pracowników.
