Lustra obserwacyjne pełnią ważną rolę w zwiększaniu bezpieczeństwa w halach magazynowych, fabrycznych oraz na drogach. Zastosowanie luster w sklepach wspomaga monitoring i pełni rolę antykradzieżową. Powierzchnia tych luster jest najczęściej wypukła, dzięki czemu otrzymujemy panoramiczny obraz obejmujący znacznie większą przestrzeń - zwiększa się nasze pole obserwacji. Poniżej dowiemy się jakie rodzaje luster stosowane są najczęściej oraz na co zwrócić uwagę przy wyborze lustra obserwacyjnego.
Lustra obserwacyjne - kluczowe parametry
Zakres pola widzenia (kąt pola widzenia)
W zależności od promienia wypukłości powierzchni lustra zmienia się zakres pola widzenia. Od tego zależy ilość kierunków obserwacji. Lustra są tak projektowane aby zapewnić widoczność w 2 kierunkach (ok. 90°), 3 kierunkach (ok. 180°) lub 4 kierunkach (ok. 360°).
Odległość obserwacji
Określa w jakiej maksymalnej odległości od lustra użytkownik jest w stanie dostrzec odbijany w nim obraz z rozróżnieniem szczegółów. Im dłuższa odległość obserwacji tym szybciej zaczynamy obserwację, a więc mamy więcej czasu na reakcję w sytuacji zbliżającego się zagrożenia. Jest to szczególnie istotne w przypadku pojazdów transportowych w przemyśle - kierowca jest w stanie szybciej dostrzec za zakrętem pojazd poruszający się w jego kierunku. Średnicę lustra powinniśmy dobierać w oparciu o maksymalną możliwą odległość użytkownika od skrzyżowania. Większa średnica lustra pozwala na zwiększenie efektywnej odległości obserwacji. Dlatego w danych technicznych każdego lustra powinna być podana zalecana odległość obserwacji.
Materiał lustra
Ze względu na materiał zwierciadeł lustra możemy podzielić na:
- Lustra szklane - posiadają dużą odporność na działanie substancji chemicznych co np. ułatwia usuwanie graffiti agresywnymi środkami, bardzo dobrą przejrzystość i wysoką jakość optyczną. Szklana powierzchnia jest bardziej odporna na zarysowania. Największą wadą luster szklanych jest ich duża podatność na rozbicie i niebezpieczeństwo z tym związane. Z tego względu ich zastosowanie jest bardzo ograniczone. Wadą jest też duży ciężar.
- Lustra akrylowe (polimerowe, PMMA, plexiglas) - obecnie jest to najczęściej spotykane rozwiązanie. Tworzywo akrylowe zapewnia odporność na uderzenia 25 razy większą od szkła a przy pękaniu nie tworzą się niebezpieczne odłamki jak w przypadku szkła.. Ponadto jest odporne na warunki atmosferyczne oraz na promieniowanie UV.
- Lustra poliwęglanowe - są praktycznie niezniszczalne - nawet 250 razy bardziej odporne na uderzenia od szklanych. Są droższe w produkcji od luster akrylowych i przeznaczone są głównie do miejsc narażonych na wandalizm.
- Lustra ze stali nierdzewnej (INOX) - są najdroższe w produkcji ale też najbardziej trwałe, odporne na wandalizm, warunki atmosferyczne, promienie UV, środki chemiczne i na wysoką temperaturę. Oprócz ceny wadą jest też duży ciężar.
Zastosowanie i dobór luster
Lustra panoramiczne do magazynu
Doskonałe do stosowania w miejscach o dużym natężeniu ruchu i ograniczonej widoczności np. w magazynach. Lustra sferyczne o kulistym kształcie dzięki swojej budowie generują panoramiczny obraz, znacznie poszerzając zakres obserwacji. Pozwala to m.in. na obserwację przestrzeni znajdującej się za zakrętem. W zależności od kształtu lustra magazynowe pozwalają na kontrolę widoczności w kilku kierunkach:
-
Kontrola w dwóch kierunkach
Kontrola w dwóch kierunkach - lustra w kształcie 1/8 kuli (ok. 90°), polecane do obserwacji zakrętów. Przeznaczone do montażu w narożach zakrętów. -
Kontrola w trzech kierunkach
Lustra w kształcie 1/4 kuli (ok. 180°), obserwacja skrzyżowań trójkierunkowych. Przeznaczone do montażu na ścianie przy skrzyżowaniach w kształcie litry "T". -
Kontrola w czterech kierunkach
Lustra w kształcie 1/2 kuli (ok. 360°), obserwacja skrzyżowań czterokierunkowych. Przeznaczone do montażu na suficie - podwieszane na łańcuszkach bądź przy niskich pomieszczeniach montowane bezpośrednio do sufitu.
Lustra drogowe
Lustra drogowe poprawiają bezpieczeństwo poprzez eliminację martwych punktów w miejscach o ograniczonej widoczności dla kierujących pojazdami takich jak: skrzyżowania dróg i ulic osiedlowych, wyjazdy z posesji i z parkingów, przystanki komunikacji zbiorowej usytuowane na łukach dróg, drogi wewnętrzne w zakładach produkcyjnych itp.
Od 30 czerwca 2004 na drogach publicznych można umieszczać wyłącznie lustra produkowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury (Dz.U. z dnia 23 grudnia, nr 220 poz. 2181) w którym zostały określone standardy i wymiary luster drogowych. Lustra drogowe okrągłe zostały oznaczone jako U-18a, a lustra drogowe prostokątne jako U-18b. Lustra drogowe posiadają odblaskową krawędź w biało-czerwonym wzorze. Powyższy przepis nie dotyczy dróg wewnętrznych i prywatnych i można stosować lustra o prostszej i tańszej konstrukcji.
Lustra drogowe okrągłe stosuje się w miejscach, gdzie wymagana jest widoczność większego obszaru. Lustra prostokątne dają bardziej dokładny obraz i stosuje się tam, gdzie wymagana jest dobra widoczność na małym obszarze, np. na wąskich uliczkach i w terenie gęsto zabudowanym. Lustra drogowe powinny być zamocowane na wysokości minimum 2,0 m od poziomu chodnika.
Na lustra drogowe najczęściej wybierane są lustra akrylowe. Lustra drogowe powinny charakteryzować się trwałością i odpornością na warunki atmosferyczne. Do szczególnie ciężkich warunków stosowane są lustra podgrzewane elektrycznie lub posiadające specjalną powłokę (np. nanopowłoka firmy Dancop) i konstrukcję utrudniającą osadzanie pary wodnej i śniegu.
-
Lustro drogowe U-18a -
Lustro drogowe U-18b
Lustra przemysłowe
Lustra przemysłowe usprawniają pracę i zwiększają bezpieczeństwo w miejscach o dużym natężeniu pojazdów transportowych np. halach fabrycznych czy magazynach. Do stosowania w szczególności w miejscach użytkowania wózków widłowych. Rzucająca się w oczy żółto-czarna kolorystyka obramowania ułatwia szybkie postrzeganie lustra co ogranicza ryzyko kolizji. Często cechują się podwyższoną odpornością na ciężkie warunki przemysłowe, mogą występować w wykonaniu z tworzywa sztucznego lub stali nierdzewnej.
-
Lustra przemysłowe - okrągłe -
Lustra przemysłowe - prostokątne
Lustra sklepowe
Lustra sklepowe eliminują tzw. martwe punkty i umożliwiają obserwację dużych powierzchni sklepowych z jednego punktu miejsca. Lustra sklepowe pełnią funkcję prewencyjną oraz kontrolną. Lustra ścienne i lustra sufitowe mogą samodzielnie pełnić funkcje antykradzieżowe lub wspomagać elektroniczne systemy zabezpieczeń.
-
Lustra sferyczne
Kontrola w dwóch, trzech lub czterech kierunkach. Rodzaje i zastosowanie luster sferycznych opisano wyżej (patrz "Lustra magazynowe") -
Lustra płaskie
Najczęściej okrągłe, prostokątne lub trójkątne. Zwiększają pole obserwacji oraz pomagaja niwelować martwe punkty obserwacyjne.
Lustra obserwacyjne specjalnego zastosowania
Do specyficznych wymagań oferowane są lustra specjalne, spełniające określone wymagania. Poniżej kilka przykładów luster dedykowanych do konkretnych zastosowań.
-
Lustra nietłukące
Polecane do miejsc o dużym ryzyku uszkodzenia mechanicznego lub o zwiększonych wymogach bhp, np. w przemyśle spożywczym. -
Lustra INOX
Odporne na skrajne wahania temperatur, dobrze znoszą zarówno bardzo niskie jak i bardzo wysokie temperatury. -
Lustra do wózków widłowych
Polepszają widoczność do tyłu i na boki. -
Lustra inspekcyjne teleskopowe
Wyposażone w uchwyt teleskopowy oraz podświetlenie ułatwiają inspekcję trudno dostępnych miejsc np. podwozia pojazdu, inspekcje w służbie więziennej
Dobór luster obserwacyjnych - na co jeszcze zwrócić uwagę?
Podczas doboru właściwego lustra należy wziąć pod uwagę poniższe aspekty:
- Przeznaczenie lustra - a dokładnie miejsce jego zamontowania lub użytkowania to podstawowe i wyjściowe kryterium doboru lustra. W przypadku luster drogowych montowanych na drodze publicznej dodatkowo jesteśmy zobligowani wymienionymi wyżej przepisami z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Pod uwagę należy wziąć czy będzie ono użytkowane wewnątrz pomieszczeń czy też na zewnątrz i będzie wystawione na działanie warunków atmosferycznych.
- Zakres pola widzenia - następnym krokiem jest określenie wymaganej ilości kierunków obserwacji i zgodnie z tym parametrem dobieramy odpowiednie zwierciadło lustra. Ilość kierunków obserwacji powinna być podana w danych technicznych każdego lustra.
- Odległość obserwacji - w danych technicznych każdego lustra podana jest maksymalna odległość użytkownika od lustra. Tą odległość powinniśmy zmierzyć i zgodnie z nią dobrać lustro o odpowiednim rozmiarze.
- Materiał zwierciadła - w oparciu o wcześniej wymienione właściwości materiałów do produkcji luster należy dobrać materiał odpowiadający naszym wymaganiom. Pod uwagę należy wziąć koszt zakupu ale również spełnienie określonych specyficznych wymagań: odporność na uderzenia (wandalizm), odporność na warunki atmosferyczne, trwałość, łatwość usuwania zanieczyszczeń (np. graffiti), bezpieczeństwo (np. brak odłamków przy rozbiciu), jakość optyczna, odporność na specyficzne warunki przemysłowe, np. wysoką temperaturę, związki chemiczne.
- Cechy dodatkowe, jakość wykonania - ważne szczególnie w przypadku luster instalowanych na zewnątrz, które są narażone na działanie promieni UV, wody, wilgoci, wiatru i niskiej temperatury. Ich solidna i szczelna budowa zapewni długie użytkowanie bez utraty jakości optycznej. Niektóre lustra są dodatkowo zaopatrzone w powłokę zapobiegającą zaparowywaniu.
