Systemy redukcji hałasu

Zgodnie z przepisami europejskimi (dyrektywa 2003/10/WE) i krajowymi, pracodawca eliminuje u źródła ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas albo organicza je do możliwie najniższego poziomu, uwzględniając dostępne rozwiązania techniczne oraz postęp naukowo-techniczny.

W przypadku osiągnięcia lub przekroczenia wartości NDN pracodawca sporządza i wprowadza w życie program działań mających na celu zapobieganie lub ograniczanie ryzyka hałasu wg poniższej hierarchii środków:

1. Eliminacja źródeł hałasu - to najskuteczniejszy sposób zapobiegania ryzyku w odniesieniu do pracowników, który należy zawsze brać pod uwagę w przypadku planowania nowego sprzętu lub miejsc pracy. Należy unikać procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępować ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenie. Przyjęcie polityki „zero hałasu lub niski poziom hałasu” to zwykle najbardziej ekonomiczny sposób zapobiegania i ograniczania hałasu.
2. Redukcja hałasu u źródła - ograniczenie hałasu czy to u źródła, czy na drodze jego propagacji powinno być głównym celem programów zarządzania hałasem, w których należy uwzględnić zarówno używany sprzęt, jak i projektowanie stanowisk pracy oraz ich konserwację. Cel ten można osiągnąć, stosując zestaw środków technicznych, które obejmują:
   • odizolowanie źródła hałasu przez właściwą lokalizację, wyciszanie maszyn poprzez obudowy lub tłumienie drgań mechanicznych z wykorzystaniem amortyzatorów sprężynowych lub powietrznych oraz podkładek elastomerowych,
   • ograniczenie hałasu u źródła lub na drodze jego propagacji poprzez stosowanie obudów dźwiękoizolacyjnych maszyn, kabin dźwiękoszczelnych, materiałów dźwiękochłonnych, ekranów i tłumików akustycznych lub ograniczenie prędkości maszyn,
   • wymianę lub modyfikację maszyn – np. zastosowanie napędów pasowych w miejsce bardziej hałaśliwych przekładni lub narzędzi elektrycznych zamiast pneumatycznych,
   • stosowanie takich materiałów tłumiących jak: gumowe wykładziny koszy, przenośników lub wibratorów,
   • aktywną redukcję hałasu („antyhałas”) - szczególnie trudnym do ograniczania jest hałas niskoczęstotliwościowy. Znane i od lat stosowane tradycyjne (pasywne) metody redukcji hałasu w zakresie częstotliwości poniżej 500 Hz, są mało skuteczne i bardzo kosztowne. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się tzw. metody aktywne (czynne), które odgrywają coraz większą rolę wśród technicznych sposobów ograniczania hałasu. Cechą charakterystyczną tych metod jest kompensowanie hałasu dźwiękami z dodatkowych, zewnętrznych źródeł energii.
   • przeprowadzanie zapobiegawczych czynności konserwacyjnych – kiedy części się zużywają, wzrasta poziom hałasu.
3. Środki ochrony zbiorowej, organizacja pracy i rozmieszczenie poszczególnych stanowisk pracy - wszędzie tam, gdzie hałasu nie udaje się ograniczyć u źródła, należy podejmować działania służące ograniczeniu ekspozycji pracowników na hałas. Mogą one obejmować zmianę:
   • miejsca wykonywania pracy – pochłanianie dźwięków w pomieszczeniu (np. dźwiękochłonny sufit) może istotnie wpłynąć na ograniczenie ekspozycji pracowników na hałas),
   • rozmieszczania stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł hałasu oraz ograniczających jednoczesne oddziaływanie wielu źródeł na pracownika
   • organizacji pracy (np. stosowanie metod pracy, które wymagają mniejszego narażenia na hałas),
   • sprzętu służącego do pracy – sposób instalacji sprzętu i jego lokalizacja mogą znacznie zmniejszyć ekspozycję pracowników na hałas.
4. Środki ochrony indywidualnej - ochronniki słuchu do których zalicza się nauszniki i wkładki przeciwhałasowe powinny być stosowane w ostateczności, gdy wszystkie inne możliwości ograniczenia hałasu zostały już wyczerpane.

Pracodawcy powinni przeprowadzać regularne kontrole, aby sprawdzić czy zastosowane działania służące zapobieganiu i ograniczeniu hałasu nadal działają skutecznie.