Dobór i użytkowanie obuwia roboczego

Kryteria doboru obuwia roboczego

Aby dokonać prawidłowego doboru obuwia roboczego do pracy na danym stanowisku pracy, należy rozważyć następujące czynniki ryzyka:

• ryzyko stłuczenia i zmiażdżenia stopy przez spadające lub staczające się przedmioty
• zagrożenie przebiciem,
• wstrząsy i wibracje,
• śliskość powierzchni podłoża,
• nierówne podłoże,
• ryzyko przecięcia,
• temperatura,
• kontakt z gorącym podłożem,
• szkodliwe substancje chemiczne,
• porażenie elektryczne,
• inne zagrożenia oddziaływujące na kończyny dolne.

Następnym krokiem na etapie doboru obuwia roboczego jest określenie stopnia narażenia pracowników na działanie wyżej wymienionych czynników szkodliwych i niebezpiecznych (np. ciężar przedmiotu, który może upaść na stopę, stężenie kwasu lub zasady, rodzaj rozpuszczalnika, wartość temperatury, czas działania zagrożenia itp.) oraz wiążącą się z nim ciężkość ewentualnych urazów.
Prawidłowo przeprowadzona analiza i ocena zagrożeń na stanowisku pracy umożliwia określenie wymagań co do rodzaju materiałów, cech konstrukcyjnych oraz kategorii ochronnej obuwia, tak aby mogło ono zapewniać skuteczną ochronę pracownika. Przy doborze odpowiedniego obuwia należy wziąć pod uwagę również warunki pracy, a w szczególności, czy jest to praca w pomieszczeniach zamkniętych o stałej temperaturze, na otwartej przestrzeni, czy w trudnych warunkach terenowych. Przy pracy na otwartej przestrzeni powinno się stosować trzewiki, zaś w pomieszczeniach zamkniętych lepsze rozwiązanie stanowią półbuty, które są lżejsze od trzewików. W trudnych warunkach terenowych najodpowiedniejsze są buty do połowy łydki lub buty do kolan. Ważne znaczenie ma także pozycja, w jakiej jest wykonywana praca - czy jest to pozycja stojącą, siedząca, klęcząca czy też praca wymaga ciągłego ruchu lub chodzenia po drabinach i schodach.
Dobierając obuwie, należy uwzględnić także indywidualne cechy użytkowników i ograniczenia wynikające ze stanu ich zdrowia.
Zawsze należy szukać kompromisu miedzy najwyższym możliwym poziomem ochrony a możliwością wykonywania pracy w komfortowych warunkach. Dobierając zatem obuwie do konkretnych zagrożeń, rodzaju wykonywanej pracy i warunków środowiska, należy zawsze poszukiwać takiego, które przy spełnieniu wymagań ochronnych nie będzie powodowało uczucia nadmiernego dyskomfortu i dzięki temu będzie akceptowane przez użytkownika. Nadmierna ochrona jest tak samo niewskazana, jak i jej brak. Przykładem obuwia, które może być przyczyna znacznego obciążenia cieplnego dla organizmu pracownika jest szczelne obuwie wykonane z gumy lub tworzywa sztucznego, które w znacznym stopniu ogranicza procesy termoregulacyjne organizmu człowieka. Dlatego też obuwie to powinno być noszone tylko wtedy, gdy jest konieczne zapewnienie ochrony przed określonymi zagrożeniami.

Wyboru obuwia ochronnego należy dokonywać jedynie spośród tych, które są oznakowane znakiem CE. Przy dobrze obuwia do zagrożeń na stanowiskach pracy pomocny jest system znakowania obuwia.

Pracownicy mają obowiązek używać obuwia ochronnego zawsze wtedy, kiedy jest ono wymagane.
Obuwia ochronnego z noskami należy używać wtedy, kiedy występuje zagrożenie zmiażdżenia lub uderzenia spadającymi przedmiotami, takimi jak narzędzia lub ładunki, np. podczas transportu ciężkich lub niewymiarowych przedmiotów o ciężarze przekraczającym 16–20 kg. Ryzyko jest większe, jeśli materiały te mają ostre krawędzie lub są twarde.
Obuwie z podeszwą antypoślizgową może być używane w przypadku zagrożenia poślizgnięciem się i przewróceniem na śliskiej powierzchni. Ryzyko zależy do powierzchni podłoża oraz rodzaju podeszwy obuwia.
Obuwie z poduszkami chroniącymi kostkę (buty z wysoką cholewką) są używane wtedy, kiedy występuje niebezpieczeństwo uderzenia w nogi lub kostki, np. w składach żelaza.
Obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi używane jest w przypadku niebezpieczeństwa kontaktu z niebezpiecznymi i agresywnymi chemikaliami.
Antyelektrostatyczne, antyiskrowe obuwie używane jest tam, gdzie w powietrzu mogą występować wybuchowe gazy, wyziewy i pyły, np. w zakładach chemicznych czyli w strefach zagrożonych wybuchem.
Obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi używane jest w gorących albo zimnych warunkach pracy, podczas pracy zimą lub w chłodniach. Tego typu sprzęt musi zapewniać wchłanianie potu lub wentylację stopy. Obuwie chroniące przed zimnem musi mieć rozmiar umożliwiający użycie grubych skarpet lub ubrania.
Obuwie niepalne jest używane tam, gdzie występuje ryzyko promieniowania cieplnego, iskier, kropel roztopionego metalu, np. podczas spawania.

Podsumowując, pracodawca przed nabyciem i przekazaniem obuwia ochronnego do użytkowania na stanowiskach pracy, powinien się upewnić, czy obuwie to spełnia następujące wymagania:
- jest oznakowane znakiem CE
- jest odpowiednie do istniejącego zagrożenia i samo nie stwarza zagrożenia,
- odpowiada warunkom panującym na danym stanowisku pracy,
- odpowiada wymaganiom ergonomicznym i uwzględnia stan zdrowia pracownika,
- jest dopasowane do użytkownika.

Pracodawca ma obowiązek określenia stref, w których obowiązkowe jest użycie środków ochrony osobistej, oraz do wystawienia, zgodnie z ich rozlokowaniem, oznakowania przy użyciu odpowiednich znaków bezpieczeństwa. Do oznakowania stref należy użyć znaków "Nakaz stosowania ochrony stóp" lub "Stosuj ochronę stóp". Znaki te mogą zostać uzupełnione przez dodatkowy znak określający kategorię wymaganego obuwia.
W niektórych miejscach, ze względu na rozrzucone stanowiska pracy, dokładne oznakowanie miejsc wymagających ochrony jest trudnym zadaniem, dlatego w takim przypadku wystawianie znaków nie jest wymagane.

Tabela rozmiarów butów roboczych

Zasady prawidłowego użytkowania obuwia roboczego

Obuwia ochronnego należy używać zawsze wtedy, kiedy nie jest możliwe bezpieczne wykonanie pracy w normalnie do tego przeznaczonym obuwiu.
Pracodawca musi dostarczyć obuwie ochronne, dbać o nie i utrzymywać je w czystości, ponieważ pozostaje ono jego własnością. Istnieje możliwość scedowania własności i obowiązków z nią związanych w wyniku ustaleń między pracodawcą a pracownikami.
Pracodawca jest odpowiedzialny za to, że dostarczone przez niego obuwie będzie spełniało wymogi związane z przeznaczonym mu celem, nie będzie powodowało niedogodności lub wywoływało dyskomfortu i że będzie używane przez pracowników podczas pracy.
Pracodawca musi poinformować i odpowiednio przeszkolić pracowników w sprawie potencjalnych zagrożeń występujących na ich stanowisku pracy, oraz niebezpieczeństw im grożących w przypadku, gdy nie będą nosić przeznaczonego do pracy obuwia. Informacja powinna dotyczyć również odpowiedniej konserwacji i czyszczenia obuwia ochronnego.
Zabrudzone obuwie zaraz po użyciu musi zostać wyczyszczone, wysuszone i ewentualnie zdezynfekowane.

Zobacz także

•  

  OFERTA - Buty robocze i ochronne