Dobór maty antyzmęczeniowej w 5 krokach

Na rynku dostępnych jest bardzo dużo rodzajów mat antyzmęczeniowych i antypoślizgowych różniących się wymiarami, budową i rodzajem materiału a co za tym idzie własnościami i parametrami technicznymi. Jak dobrać właściwą matę dla swoich potrzeb mając na względzie również ograniczony budżet?

Odpowiedzi na kilka podstawowych pytań pozwolą na znaczne zawężenie oferty:

Czy mata ma być antystatyczna (ESD)?
Elektrostatyczność to duży problem, zwłaszcza na stanowiskach pracy, gdzie istnieje wysokie ryzyko uszkodzenia elementów elektrycznych dlatego też stosuje się specjalne maty ESD odprowadzające odpowiednio ładunki elektryczne. Więcej o matach antystatycznych: Maty i wykładziny antystatyczne
Dla mat antystatycznych ESD wyodrębniona jest osobna kategoria Maty antystatyczne ESD w której można dokonać wyboru na maty podłogowe i stołowe. W matach ESD ważny jest prawidłowy dobór akcesoriów ESD służących do odprowadzenia ładunków elektrycznych z maty i ciała pracownika.

Czy mata będzie użytkowana w środowisku suchym czy mokrym?
Jeżeli mata będzie miała kontakt z wodą (ew. olejem lub inną cieczą) to budowa maty musi zapewniać jej odpływ z powierzchni i od strony podłogi. Mata do stanowisk mokrych posiada otwory drenażowe i z reguły bogatą rzeźbę zwiększającą antypoślizgowość. Przykłady mat do stanowisk mokrych.
Jeżeli mata będzie umieszczona w środowisku suchym lub o niewielkim zawilgoceniu to otwory drenażowe nie są wymagane i powierzchnia maty może być jednolita z odpowiednią fakturą zwiększającą tarcie. Przykłady mat do stanowisk suchych.

Jaka będzie intensywność użytkowania maty?
Nie jest to precyzyjny parametr ale powinniśmy go oszacować. W naszych parametrach staraliśmy się podzielić maty na przeznaczone na stanowiska o małym, średnim i dużym natężeniu ruchu i obciążeniu. Jest to związane z trwałością maty określaną przez producentów. Ważne jest w tym punkcie określenie czy po matach będzie się odbywał tylko ruch pieszy czy też wózków a w szczególności ciężkich wózków widłowych. Jeżeli tak to należy wybrać maty o bardzo wysokiej trwałości (odporności na zużycie). 

Czy mata będzie miała kontakt z olejami, smarami i chemikaliami?
Materiały stosowane do produkcji mat mają różną odporność na oleje i chemikalia. Np. guma naturalna nie jest zalecana do intensywnego kontaktu z olejami i smarami. Olejoodporność zyskuje się przez dodanie nitrylu (kauczuku nitrylowego). Maty o zawartości 100% nitrylu lub PCV mają bardzo dobre własności olejoodporne i chemoodporne. W naszych opisach technicznych staramy się wyraźnie wskazać, które maty są olejoodporne.

Czy mata będzie użytkowana w przemyśle spożywczym?
Przetwórstwo żywności, kuchnie, gastronomia, catering, bary - to miejsca, w których istotne są dodatkowe czynniki: odporność maty na tłuszcze roślinne i zwierzęce, dobry drenaż, materiał maty hamujący rozwój mikroorganizmów, łatwość czyszczenia maty strumieniem wody. Ze względu na specyfikę tych mat umieściliśmy je w osobnej kategorii: Maty do przemysłu spożywczego, gastronomii, cateringu.

Czy istnieje ryzyko pożaru?
Jeżeli mata będzie wystawiona na ryzyko kontaktu z gorącymi przedmiotami, odpryskami, iskrami, np. na stanowisku spawalniczym to musi odznaczać się ognioodpornością. Maty ognioodporne (trudnopalne) nie powodują rozprzestrzeniania się ognia i są odporne na wysokie temperatury. Maty takie są testowane i certyfikowane przez niezależne laboratoria.

Jak śliska będzie powierzchnia maty?
W przypadku stanowisk suchych i czystych nie ma problemu z antypoślizgowością. Sytuacja ulega radykalnej zmianie jeżeli mata jest wilgotna/mokra a w szczególności zaolejona. W parametrach każdej maty podaliśmy jej stopień antypoślizgowości. Jeżeli nasze stanowisko będzie narażone na olej i smary to powinniśmy szukać maty o antypoślizgowości "Bardzo wysoka" lub "Wyjątkowo wysoka". Maty antypoślizgowe o największej skuteczności posiadają powierzchnię pokrytą chropowatą warstwą węglika krzemu.

O jakim kształcie powierzchnię chcemy pokryć matą?
Wymiary mat są mocno zróżnicowane, ale można ogólnie podzielić je w zależności od kształtu:
-  Rozmiar standardowy - mata wykonana w podanym rozmiarze standardowym np. 90cm x 150cm jest gotowa do użytkowania. Najczęściej zaopatrzona jest w krawędzie z czterech stron.
- Dowolna długość - mata produkowana jest w rolce o danej szerokości (najczęściej ok. 60cm, 90cm, 120cm) a następnie przycinana na długość określoną w zamówieniu. Należy zwrócić uwagę, czy krawędzie cięcia są fazowane. Maksymalna długość jest długością całej rolki i zwykle wynosi do około 20m.
- Mata modułowa - mata składa się z osobnych modułów (np. w rozmiarze 90cm x 90cm), które w łatwy sposób można ze sobą łączyć w różne kształty. Do złożonej maty można zamontować krawędzie najazdowe.

Jak duży komfort ma zapewnić mata?
Odpowiedź, że mata ma zapewnić jak największy komfort pracy jest niesatysfakcjonująca, gdyż wiążą się z tym koszty. Dobra mata powinna mieć odpowiednią elastyczność a jednocześnie wysoką trwałość i odporność na ścieranie wierzchniej warstwy. Chcąc pogodzić te parametry produkowane są maty warstwowe o odpowiedniej grubości. Z reguły większa grubość maty przekłada się na wyższy komfort, ale cena maty też ulega zwiększeniu. Zatem wybór odpowiedniej maty powinien być kompromisem pomiędzy własnościami antyzmęczeniowymi a ceną i uwzględniać specyfikę użytkowania w szczególności dzienny czas użytkowania maty przez pracownika.
W opisie każdej maty antyzmęczeniowej staramy się podawać parametr "Redukcja zmęczenia", który pomoże w odpowiednim doborze.

Na co jeszcze zwrócić uwagę przy doborze maty?
- Temperatura robocza - jeżeli będziemy użytkować maty w temperaturze poniżej 0°C (np. chłodniach - maty mrozoodporne) lub powyżej 60°C to należy zwrócić uwagę na zakres temperatur podany przez producenta maty.
- Częste wykonywanie ruchów skrętnych przez pracownika - aby nie dochodziło do zbyt dużych przeciążeń skrętnych stawu skokowego należy wybrać matę o mniej agresywnej powierzchni i większej elastyczności.
- Kolor maty - jeżeli mata dostępna jest w kilku kolorach to można wybrać wg własnego uznania, ale godnym polecenia są maty z jaskrawym brzegiem (najczęściej żółty pasek), których krawędź jest dobrze widoczna co zmniejsza ryzyko potknięcia.
- Częsta zmiana miejsca i kształtu stanowisk - warto rozważyć zakup maty modułowej z której można układać bardziej dowolne kształty.
- Śliska podłoga - istnieje wówczas ryzyko, że mata będzie zmieniać swoje położenie np. przy dynamicznym skręcie ciała. Dotyczy to w szczególności lekkich mat o małym rozmiarze. Niektóre maty posiadają spodnią część zwiększającą tarcie, np. technologia RedStop™ firmy Notrax. W parametrach maty określamy tą cechę jako "Zwiększone tarcie".