Pojemniki na materiały niebezpieczne

Substancje niebezpieczne stosowane są powszechnie w wielu firmach oraz gospodarstwach domowych. Wielu pracowników styka się z benzyną, chemikaliami, rozpuszczalnikami oraz wieloma innymi niebezpiecznymi płynami. Należy pamiętać, iż używanie tego typu substancji niesie ze sobą niebezpieczeństwo wystąpienia wybuchu i pożaru, co stwarza poważne zagrożenia dla pracowników oraz mienia.

Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719), ciecze o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55 °C) należy przechowywać wyłącznie w pojemnikach, urządzeniach i instalacjach przystosowanych do tego celu, wykonanych z materiałów co najmniej trudno zapalnych, odprowadzających ładunki elektryczności statycznej, wyposażonych w szczelne zamknięcia i zabezpieczonych przed stłuczeniem. 

Ponadto niezbędna jest gospodarka odpadami niebezpiecznymi m.in. zużytymi substancjami chemicznymi oraz odpadami nasączonymi substancjami łatwopalnymi, do których składowania również stosują się powyższe wymogi. Składowanie odpadów niebezpiecznych powinno mieć charakter tymczasowy - pojemniki je zawierające należy możliwie jak najczęściej opróżniać. 

Pojemniki do składowania substancji niebezpiecznych często nazywane są mianem pojemników bezpiecznych. Cechuje je szereg funkcjonalności, dzięki którym niwelują ryzyko zatrucia parami, pożaru lub wybuchu. Do podstawowych funkcji pojemników bezpiecznych należą:

• Bezpieczne magazynowanie płynów niebezpiecznych poprzez niwelowanie możliwości samozapłonu oraz kontrolę emisji niebezpiecznych par substancji. Zgodność z przepisami BHP dotyczącymi przechowywania płynów niebezpiecznych oraz ochrony przeciwpożarowej.
• Ergonomia wykonania - łatwość w operowaniu substancjami niebezpiecznymi m.in. łatwe dozowanie, przenoszenie, przelewanie oraz napełnianie/opróżnianie.
• Zabezpieczanie odpadów niebezpiecznych do czasu utylizacji.

Kryteria doboru pojemnika na substancje niebezpieczne

Podstawowym kryterium doboru pojemnika bezpiecznego powinien być rodzaj substancji jaki chcemy w nim przechowywać. Informacje o właściwościach danej substancji powinny znajdować się w jej karcie charakterystyki, zwanej również MSDS (ang. material safety data sheet). Dokument ten zawiera opis zagrożeń związanych z jej użytkowaniem, jej podstawowe dane fizykochemiczne oraz wskazówki dotyczące bezpiecznego jej użytkowania i magazynowania. Większość substancji chemicznych stosowanych w laboratoriach i przemyśle możemy podzielić umownie ze względu na palność oraz charakter chemiczny. Palność substancji jest określana przez tzw. współczynnik OI (ang. oxygen index) określający w procentach zawartość tlenu w mieszance z azotem, niezbędną do podtrzymania palenia się materiału, którego temperatura w chwili zapłonu wynosiła 20 °C. W oparciu o palność substancje chemiczne dzielimy na:

• Substancje niepalne - substancje dla których OI>28, nie wykazują zdolności podtrzymywania spalania nawet przy podwyższonym stężeniu tlenu w atmosferze.
• Substancje palne - dzielimy dodatkowo na trudnopalne (21<OI<28) dla których spalania potrzeba podwyższonego stężenia tlenu w atmosferze (w stosunku do standardowych 21%) oraz łatwopalne (OI<21) które palą się przy stężeniach równych i mniejszych 21% tlenu w otoczeniu.

Drugim kryterium doboru jest charakter chemiczny substancji, przez który rozumiemy jej skłonność do wchodzenia w reakcję z innymi substancjami, materiałami etc. Dzielimy je umownie na:

• Substancje agresywne chemicznie - substancje które łatwo wchodzą w reakcję, powodując np. korozję materiałową, zapłon lub nawet wybuch. Przykładem takich substancji mogą być silnie stężone kwasy i zasady, których składowanie nie powinno odbywać się w metalowych pojemnikach z uwagi na ich silne właściwości żrące/korodujące.
• Substancje neutralne chemicznie - substancje nie reagujące lub trudno reagujące z otoczeniem, mogą być składowane w pojemnikach stalowych.

Dodatkowe parametry które warto wziąć pod uwagę przy wyborze pojemników na substancje niebezpieczne:

• Częstotliwość i sposób użytkowania – decyduje o funkcjonalności, którą pojemnik musi posiadać. Musimy wziąć pod uwagę czynniki takie jak np. rozmiar wlewów zbiorników, częstotliwość opróżniania i napełniania pojemnika, sposób i precyzja dozowania.
• Ilość substancji niebezpiecznej – pozwala wybrać odpowiedni rozmiar w odniesieniu do objętości substancji niebezpiecznej.
• Sposób przechowywania - w zależności od miejsca przechowywania możemy dobrać kształt i rozmiar pojemnika. Pozwala to maksymalnie zagospodarować przestrzeń magazynową. 

Pojemniki zabezpieczające, są często stosowanym środkiem do transportu oraz przechowywania płynów łatwopalnych i chemikaliów w zakładach pracy. Pomimo, iż nie ma w Polsce ścisłych norm regulujących wykonanie pojemników zabezpieczających, wskazane jest aby pojemnik posiadał odpowiednie certyfikaty i dopuszczenia. Świadczą one o jakości wykonania oraz gwarantują bezpieczne składowanie substancji chemicznych.

Cechy pojemnika na substancje niebezpieczne

• Możliwość podłączenia uziemienia oraz połączenia wyrównawczego. Odprowadzanie ładunków elektrostatycznych zapobiega wystąpieniu wyładowań, które mogą być przyczyną wybuchu lub pożaru.
• Szczelność potwierdzona testami ciśnieniowymi.
• Automatyczne uwalnianie par przy wzroście ciśnienia. Zabezpiecza to pojemnik przed rozerwaniem (lub wybuchem w razie pożaru).
• Wewnętrzną pułapka ogniową zabezpieczająca przed przedostaniem się ognia do pojemnika przez otwór wlewowy.
• Automatyczne zamknięcie otworu wlewowego/wylewowego po nalaniu lub wylaniu płynu łatwopalnego.
• Odporność na uszkodzenia mechaniczne i zużycie podczas eksploatacji.
• Wygoda i efektywność podczas transportu płynów oraz napełniania i opróżniania pojemnika.  
• Charakterystyczna kolorystyka ostrzegawcza oraz duża etykieta z wyraźnym opisem zawartości pojemnika.

Podział pojemników na substancje chemiczne

Pojemniki zabezpieczające mogą się znacznie różnić w zależności od ich przeznaczenia. W oparciu o pojemniki renomowanej firmy JUSTRITE możemy dokonać ich zasadniczego podziału ze względu na:

Rodzaj przechowywanej substancji niebezpiecznej

Pierwszym krokiem decydującym o wyborze pojemnika, jest określenie substancji niebezpiecznej którą będzie przechowywał. Biorąc pod uwagę wymienione wcześniej kryteria doboru pojemnika na substancje niebezpieczne, pojemniki zabezpieczające JUSTRITE możemy podzielić w następujący sposób:

Funkcjonalność pojemnika bezpiecznego

Mając na uwadze sposób użytkowania pojemnik powinien posiadać odpowiednie cechy funkcjonalne, tak aby praca z cieczą niebezpieczną była jednocześnie bezpieczna i efektywna. Firma JUSTRITE posiada w swojej ofercie szeroką gamę pojemników przystosowanych do różnych wariantów pracy z płynami niebezpiecznymi. Oto ich podział ze względu na funkcjonalność: